बेइजिङ । भारत-चीनबीचको सीमा विवाद चलिरहेका समयमा चीनले फेरि बह्रमपुत्रमा बाँध निर्माणको काम अघि बढाइको छ ।
विश्वकै सबैभन्दा अग्लोस्थानमा रहेको यारलुङ जाङ्बोमा चीनले बृहत बाँध बनाउने योजना अघि बढाएको छ । यो नदी तिब्बत हुँदै ब्रह्मपुत्रमा मिसिन्छ । चीनको यस कदमले आगामी दिनमा भारतसँग जलयुद्धको खतरा उत्पन्न हुनसक्ने चिनियाँ विश्लेषकहरुले बताएका छन् ।
तर, चीन सरकाले भने विज्ञहरुको सुझावालाई बेवास्ता गर्दै एकतर्फीरुपमा अघि बढेको छ । यारलुङ जाङ्बोको बाँध योजना चीनले भारत र बंगलादेशबीचको जल साझेदारी गर्ने सम्झौतामा छलफल नगरि अघि बढाएको हो । चीनसँग सौहार्दपूर्ण सम्बन्ध कायम राख्ने बंगलादेशले पनि यारलुङको बाँध निर्माणको विरोध गरिरहेको छ ।
स्वीडेनका एक पत्रकार बर्टिल लिन्टरले आफ्नो लेखमा भनेका छन्, “यारलुङ जाङ्बो नदीमा रहेको मेगा बाँध सम्बन्धी ठोस प्राविधिक विवरणको अभाव छ । तर क्षेत्रीय मिडियाका रिपोर्टहरूले उक्त बाँधबाट ठूलो विजुली उत्पादन गर्ने बताइरहेका छन् । यसले आगामी दिनमा ठूलो क्षति निम्त्याउने निश्चित छ ।”
दुबै ब्रह्मपुत्र र हिमनदीहरू जसले गंगामा मिसिन्छन्, यी नदीहरु चीनबाट उत्पत्ति भएका थिए । एक अपस्ट्रीम रिपारीयन क्षेत्रको रूपमा, चीनले एक लाभदायक स्थिति कायम राख्छ र जानाजानी बगिरहेको पानीलाई रोक्नको लागि पूर्वाधार निर्माण गर्न थालेको छ ।
ब्रह्मापुत्रसँगै चीनको बाँध निर्माण र पानी विभाजन योजना दुई छिमेकीहरू बीचको तनावको स्रोत हो । चीनले बगैंचामा भएका छिमेकीहरूसँग परामर्शको अभावका कारण भारत मात्र होइन दक्षिणपूर्वी एशियाका अन्य राष्ट्रहरू पनि प्रभावित छन् र उनीहरूसँग विवाद उत्पन्न भएको छ ।
चीनले मेकोङ नदीमा एघार मेगा बाँध बनाएको छ र म्यानमार, लाओस, थाइल्यान्ड, कम्बोडिया र भियतनाममा पूर्वसूचना नगरी बग्ने पानीको सतह व्यापक रूपमा तल झर्छ ।
