गीताको १८ अध्यायमा तपाईँको जीवनको हरेक प्रश्नको जवाफ लुकेको हुन सक्छ!

श्रीमद्भागवत गीता हिन्दू धर्मका पवित्रतम ग्रन्थहरूमा एक हो ।यो ऐतिहासिक हिन्दूग्रन्थ महाभारतको भीष्म पर्वबाट लिएको एक सानो ग्रन्थ हो । यसमा १८ अध्याय छन् । यसलाई मोक्षशास्त्र पनि भनिन्छ ।

भगवतगीता अनुमानत आज भन्दा लगभग ५००० हजार बर्ष पहिला अर्थात कलियुगको आरम्भमा कुरुक्षेत्र नामको युद्ध भूमिमा कृष्णले गीताको उपदेश अर्जुनलाई दिएका थिए । यसको रचना महर्षि वेदव्यासले गरेका थिए ।
पहिलो अध्याय

गीताको पहिलो अध्याय अर्जुन-विषाद योग छ । यसमा भनिएको छ कि कसरी अर्जुन आफन्तसँग युद्ध गर्न डराउँछन् र उनलाई भगवान कृष्णले कसरी सम्झाउँछ ।

दोस्रो अध्याय

 यसमा श्रीकृष्णले अर्जुनलाई कर्मयोग, ज्ञानयोग, संख्यायोग, बृद्धि योग र आत्मको ज्ञान दिन्छ । यो अध्याय वास्तवमा पुरा गीताको सारांश भएकोले यसलाई एकदमै महत्वपूर्ण भाग मानिन्छ ।

तेस्रो अध्याय

गीताको तेस्रो अध्याय कर्मयोग हो । यसमा श्रीकृष्णले अर्जुनलाई सम्झाउँछ कि, परिणामको चिन्ता नगरी हामीले आफ्नो कर्म गर्नुपर्छ ।

चौंथो अध्याय

यसमा श्रीकृष्णले अर्जुनलाई धर्मपरायणको संरक्षण र अधर्मीको विनाशका लागि गुरुको अत्याधिक महत्व रहेको बताउँछ ।

पाँचौ अध्याय

यसमा अर्जुनले श्रीकृष्णसँग सोध्छ कि, कर्मयोग र ज्ञानयोग दुईमध्ये कुन चाहि उनको लागि उत्तम छ । तब कृष्णजीले भन्छन्, दुबैको लक्ष्य एकै हो । तर, कर्म योग अभिनयका लागि उत्कृष्ट हुन्छ ।

छैठौं अध्याय

यसमा श्रीकृष्णले अर्जुनलाई अष्टांग योगको बारेमा बताएको छ । उनले बताएका छन् कि कुन प्रकार मनको द्विविधा हटाएर महारथ प्राप्त गर्न सकिन्छ ।

सातौं अध्याय

यसमा श्रीकृष्ण निरपेक्ष वास्तविकता र त्यसको भ्रामक उर्जा ‘माया’को बारेमा अर्जुनलाई बताउँछ ।

आठौं अध्याय

गीताको यस पाठमा स्वर्ग र नर्कको सिद्धान्त सामेल छ । यसमा मृत्युअघि व्यक्तिको सोच, अध्यत्मिक संसार तथा नर्क र स्वर्ग जाने राय बताउँछ ।

नवौं अध्याय

यसमा श्रीकृष्णले आन्तरिक उर्जाले सृष्टिलाई व्याप्त बनाउँछ, त्यसको सिर्जना गर्छ र पुरा ब्रम्हान्ड नष्ट गर्छ भन्ने वताउँछ ।

दशौं अध्याय

यसमा श्रीकृष्णले अर्जुनलाई भन्छ कि, कसरी सबै तत्व र आध्यात्मिक अस्थितत्वको अन्त्यको कारण बन्छ ।

एघारौं अध्याय

यस अध्यायमा अर्जुनको निवेदनमा कृष्णले आफ्नो विश्वरुप धारण गर्छ ।

बाह्रौं अध्याय

यस अध्यायमा कृष्ण भगवान भक्ति मार्गको महिमा बताउँछन् । यसका साथै उनले भक्तियोगको वर्णन अर्जुनलाई सुनाउँछ ।

तेह्रौं अध्याय

यसमा श्रीकृष्ण अर्जुनलाई क्षेत्र र क्षेत्रज्ञको ज्ञानको बारेमा तथा सत्व, रज र तम गुणद्वारा राम्रो योनीमा जन्म लिने उपाय सिकाउँछ ।

चौध अध्याय

यसमा श्रीकृष्ण सत्व, रज र तम गुण तथा मनुष्यको उत्तम, मध्यम र अन्य गतिको विस्तारपूर्वक वर्णन गर्छन् । अन्त्यमा यी गुण पाउने उपयाय र यसको फल पनि बताउँछ ।

पन्ध्रौं अध्याय

यसमा श्रीकृष्ण भन्छन् कि दैवी प्रकृतिवाला ज्ञानी पुरुष सर्व प्रकारबाट मेरो भजन गर्छ तथा आसुरी प्रकृतिवाला अज्ञानी पुरुष मेरो उपहास गर्छ ।

सोह्रौ अध्याय

यसमा श्रीकृष्ण स्वभाविक रीतिले दैवी प्रकृतिवाला ज्ञानी पुरुष तथा आसुरी प्रकृतिवाला अज्ञानी पुरुषको लक्षणको बारेमा बताउँछ ।

सत्रौं अध्याय

यसमा श्रीकृष्णले अर्जुनलाई भनेको छ कि शास्त्र विधीको ज्ञान नभएको कारणले शास्त्र विधी छाड्नुमा यज्ञ, पूजा आदि शुभ कार्य त श्रद्धापूर्वक गर्छन्, त्यसको स्थिती के हुन्छ ।

अठारौं अध्याय

यस अध्याय पछिल्लो सबै अध्यायको सारांश हो । यसमा अर्जुनले श्रीकृष्णसँग न्यास अर्थात ज्ञानयोग र त्याग अर्थात फलासक्तिरहित कर्मयोगको तत्व जान्ने इच्छा प्रकट गर्छ ।

यस्ता छन् गीताको सार :
-किन व्यर्थ चिन्ता गर्छौ ? कोदेखि व्यर्थै डराउदछौ ? तिमीलाई कसले मार्छ ?
-आत्मा न जन्म लिन्छ न मर्छ ।

-जे भयो, त्यो राम्रो भयो । जे हुँदैछ, त्यो राम्रै हुँदैछ । जे हुनेछ, त्यो पनि राम्रै हुनेछ ।
-तिमी भूतकालको पश्चताप नगर, भविष्यको पनि चिन्ता नगर । वर्तमान चलिरहेको छ ।
-तिम्रो के गएको छ र तिमी रुन्छौ ? तिमीले के लिएर आएका थियौ र तिमीले हरायौ ?
-तिमीले के पैदा गरेका थियौ र नाश भयो ?
-तिमीले केही लिएर आएका थिएनौ । जे पायौ, यहीँबाट पायौ । जति दियौ, यहीं नै दियौ । खालि हात आएका थियौ, खालि हात नै -गयौ, जे आज तिम्रो छ,त्यो हिजो अरु कसैको थियो, भोलि अरु कसैको हुनेछ ।
-तिमी यसलाई आफ्नो सम्झेर मग्न भैरहेका छौ । यहीं खुसी नै तिम्रो दुःखको मूल कारण हो ।
-परिवर्तन संसारको नियम हो । जसलाई तिमी मृत्यु सम्झन्छौ, त्यही जीवन हो ।
-एक क्षणमै तिमी करोडपति बन्दछौ, दोश्रो क्षणमा तिमी दरिद्र बन्दछौ ।

सल्लेरी खबर